“Sosial layihələr gənclərin vətənpərvərlik hisslərinin və milli kimlik şüurunun gücləndirilməsinə mühüm töhfələr verir”

Asim Veliyev: “Bu cür fəaliyyətlər gənclərə öz tarixlərini, mədəniyyətlərini və dəyərlərini öyrənməyə imkan yaradır”

“Vətənpərvərlik hisslərinin və milli kimlik şüurunun inkişafı insanın cəmiyyətə mənsubluğunu gücləndirən, şəxsiyyəti, keçmişi və gələcəyi ilə bağlayan dərin və mürəkkəb prosesdir. Bu prosesin mərkəzində əlbəttə ki, ilk növbədə təhsil dayanır. Ancaq bu təhsil təkcə biliklərin ötürülməsini deyil, həm də dəyərlərin, duyğuların və tənqidi düşüncənin inkişafını əhatə etməlidir. Bu məsələyə fəlsəfi nöqteyi-nəzərdən yanaşmaq bizə mövzunun mahiyyətini daha dərin və hərtərəfli başa düşməyə kömək edə bilər”. Bunu “Xalq Cəbhəsi”nə müsahibəsində "Gənclərin Töhfəsi" İctimai Birliyinin sədri Asim Vəliyev deyib. O, digər suallarımızı da cavablandırıb. Təşkilat sədri bildirib ki, şəxsiyyət fərdin "mən kiməm?" sualına cavabıdır: “Fərdi şəxsiyyət şəxsi təcrübələrin, inancların, dəyərlərin və duyğuların məcmusudur. Milli kimlik fərdin özünü konkret millətin bir hissəsi kimi qəbul etməsi ilə formalaşır. Bu, ortaq tarix, dil, mədəniyyət və ortaq dəyərlər vasitəsilə baş verir. Fərd özünü cəmiyyətin bir parçası hiss etdikdə yaranan aidiyyət hissi cəmiyyətin dəyər və normaları ilə harmoniyada yaşamaq, ümumi məqsədlərə doğru çalışmaq və cəmiyyət daxilində mənalı əlaqələr qurmaqla qidalanır. Fəlsəfi baxımdan mənsubiyyət hissi insanın məna axtarışı və ekzistensial ehtiyaclarını qarşılaması üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir.
Vətənpərvərlik bir insanın öz ölkəsinə duyduğu sevgi və sədaqət kimi müəyyən edilə bilər. Halbuki bu sevgi kor-koranə bağlılıq deyil, tənqidi düşünmə qabiliyyəti ilə birləşən şüurlu sevgidir. Vətənpərvərlik fərdin öz ölkəsinin dəyərlərini, mədəniyyətini və tarixini dərk etməsi və bu dəyərləri qorumaq üçün səy göstərməsidir. Bu məqamda vətənpərvərlik hissinin formalaşmasında təhsil əsas rol oynayır. Təhsil insana öz tarixi və mədəni irsini dərk etməyə, bu irsin dəyərini dərk etməyə və bu dəyərləri yaşatmaq üçün məsuliyyət daşımağa imkan verir”.
A.Vəliyev diqqətə çatdırıb ki, gənclərin tərbiyəsində vətənpərvərlik və milli kimlik şüurunun inkişaf etdirilməsi təkcə maarifləndirmə ilə deyil, həm də emosional və etik kontekst yaratmaqla mümkündür: “Tarix dərsləri ölkənin keçmişdə yaşadığı çətinliklərdən, qələbələrdən bəhs etməklə gənclərin milli şüurunu gücləndirə bilər. Lakin bu dərslər təkcə tarixi hadisələrin izahı ilə məhdudlaşmamalı, həm də bu hadisələrin etik və hümanist ölçülərini araşdırmalıdır. Bununla da gənclər başa düşə bilərlər ki, tarix sadəcə bir məlumat yığını deyil, həm də bəşəriyyətin ortaq dəyərlərini və mübarizələrini əks etdirən güzgüdür.
Mədəni maarifləndirmə də eyni dərəcədə vacibdir. Dil, ədəbiyyat, incəsənət və musiqi kimi sahələr milli kimliyin qurulmasında mühüm rol oynayır. Gəncləri öz mədəni irsini tanımağa, bu irsin dəyərini dərk etməyə və onu yaşatmağa təşviq etmək lazımdır. Bu məqamda gənclərin təkcə öz mədəniyyətlərini deyil, digər mədəniyyətləri də bilməsi və anlaması vacibdir. Mədəni müxtəliflik və tolerantlıq milli kimlik şüurunu dar çərçivələrdə qalmadan, geniş perspektivlə formalaşdırmağa kömək edir”.
Onun fikrincə, təhsil yalnız sinif mühitində verilən dərslərlə məhdudlaşmamalıdır: “Məktəbdənkənar fəaliyyətlər, düşərgə və səyahət proqramları, idman fəaliyyətləri və sosial layihələr kimi fəaliyyətlər gənclərin vətənpərvərlik hisslərinin və milli kimlik şüurunun gücləndirilməsinə mühüm töhfələr verir. Bu cür fəaliyyətlər gənclərə təcrübə vasitəsilə öz tarixlərini, mədəniyyətlərini və dəyərlərini öyrənməyə imkan yaradır. Bundan əlavə, qrup fəaliyyətləri və komanda idman növləri gənclərin birgə işləmək, əməkdaşlıq və ümumi məqsədlərə nail olmaq bacarıqlarını artırır.
Media və texnologiyadan səmərəli istifadə də bu prosesin mühüm tərkib hissəsidir. Sənədli filmlər, sosial media kampaniyaları və rəqəmsal maarifləndirici materiallar gənclərin milli şüurunu gücləndirəcək məzmun verir. Lakin bu vasitələrdən şüurlu və tənqidi yanaşma ilə istifadə etmək vacibdir. Gənclər mediada və rəqəmsal platformalarda qarşılaşdıqları məlumatları sorğulamaq və təhlil etmək bacarıqlarını inkişaf etdirməlidirlər.
Gənclərdə vətənpərvərlik hisslərinin və milli kimlik şüurunun formalaşmasında ailə və cəmiyyət də mühüm rol oynayır. Gənclərin bu dəyərləri mənimsəməsində ailə daxilində verilən dəyərlər tərbiyəsi, sosial normalar və nümunəvi davranışlar həlledicidir. İcmanın iştirakı, qeyri-hökumət təşkilatları və yerli layihələr gənclərə fəal vətəndaş kimi cəmiyyətə töhfə vermək imkanı verir.
Nəhayət, bu prosesdə müəllimlərin və tərbiyəçilərin böyük rolu var. Müəllimlər tarix, mədəniyyət və dəyərlərlə təchiz edilməli və bu məlumatları effektiv şəkildə çatdırmağı bacarmalıdırlar. Bundan əlavə, müəllimlərin gənclərin tənqidi düşünmə bacarıqlarını inkişaf etdirmələri və onlara öz fikirlərini formalaşdırmağa imkan vermələri vacibdir.
Vətənpərvərlik və milli kimlik şüuru təkcə biliklərlə deyil, həm də duyğular, dəyərlər və məna axtarışı ilə formalaşır. Gənclərdə bu hissləri, şüurları inkişaf etdirmək üçün təhsil sistemi vahid yanaşmanı mənimsəməli, ailələr, cəmiyyət və media bu prosesə şüurlu şəkildə töhfə verməlidir. Bu yolla gənclər həm cəmiyyətin bir parçasına çevrilər, həm də bu cəmiyyətin dəyərini hiss edərlər”.
O, əlavə edib ki, gənclərin milli kimlik şüurunun inkişafında bədii və estetik tərbiyə də mühüm rol oynayır: “İncəsənət fərdlərə öz duyğularını ifadə etməyə, mədəni irsi dərk etməyə və bu irsi yaradıcı yollarla yenidən şərh etməyə imkan verir. Musiqi, rəssamlıq və teatr kimi incəsənətin təhsil proqramlarına daxil edilməsi gənclərin estetik həssaslıqlarını inkişaf etdirərkən milli mədəniyyətin müxtəlif aspektlərini kəşf etməyə imkan verir.
Cəmiyyətin bütün təbəqələri ilə əməkdaşlıq şəraitində həyata keçirilən layihələr gənclərdə sosial məsuliyyət hissini gücləndirir. Sosial layihələr və könüllü fəaliyyətlər gəncləri cəmiyyətdə fəal iştirak etməyə, sosial problemləri dərk etməyə və həll yolları tapmağa təşviq edir. Bu cür fəaliyyətlər gənclərdə cəmiyyətə mənsubluq hissini gücləndirməklə yanaşı, həm də milli kimlik şüurunun həyata keçirilməsinə şərait yaradır.
Texnologiya və rəqəmsal media gənclərdə milli kimlik və vətənpərvərlik hisslərini inkişaf etdirmək üçün güclü vasitələr təqdim edir. Təhsildə rəqəmsal resurslardan istifadə tarixi və mədəni məzmunlara çıxışı asanlaşdırır və gənclərə bu məzmunları daha interaktiv şəkildə öyrənməyə imkan verir. Bununla belə, rəqəmsal media məzmununun kritik perspektivdən qiymətləndirilməsi informasiyanın çirklənməsinin qarşısını almaq və dəqiq məlumat əldə etmək üçün vacibdir.
Nəticədə vətənpərvərlik və milli kimlik şüurunun inkişafı çoxşaxəli və vahid yanaşma tələb edir. Təhsil, mədəniyyət, incəsənət, etika və texnologiya kimi müxtəlif sahələrin harmonik birləşməsi gənclərə özlərini həm milli, həm də qlobal kimlikdə müəyyən etməyə imkan verir. Bu proses gənclərin təkcə öz ölkəsinə deyil, dünyaya daha şüurlu, həssas və məsuliyyətli şəxsiyyət kimi töhfə vermələrinə şərait yaradır. Vətənpərvərlik və milli kimlik fərdlərin cəmiyyətə bağlılığını və məsuliyyətini gücləndirməklə yanaşı, ümumbəşəri dəyərlərlə qaynaqlanan şüurla gələcəyə ümidlə baxmağa da şərait yaradır”.

Əli