Son dəqiqə
- 17 İyun 2025
"İsrail-İran qarşıdurması region ölkələrinin suveren reytinqləri üçün riskləri artırır".
“APA-Economics” xəbər verir ki, bunu “Moody’s” beynəlxalq reytinq agentliyinin vitse-prezidenti, suveren risk üzrə aparıcı analitiki Aleksandr Perjessy deyib.
O bildirib ki, bu hücumlar İran-İraq müharibəsindən bəri Tehrana qarşı ən genişmiqyaslı və dağıdıcı hərbi əməliyyat olub. Zərbələr nəticəsində İranın nüvə və hərbi infrastrukturu, həmçinin cənubdakı iri qaz emalı zavodu və bəzi mülki obyektlər hədəfə alınıb. Eyni zamanda, İranın yüksək rütbəli hərbi komandirləri və bir neçə nüvə alimi də həlak olub. Cavab olaraq, İran İsrailə ballistik raketlərlə zərbələr endirib, bu isə yerli səviyyədə insan tələfatına və müəyyən dağıntılara səbəb olub. Lakin strateji infrastruktur ciddi zərər görməyib.
Agentlik bildirir ki, İsrail artıq iki iri qaz yatağında hasilatı dayandırıb və Misir və İordaniyaya qaz ixracını məhdudlaşdırıb. Bu da təkcə regional energetika bazarını deyil, həm də ticarət və makroiqtisadi sabitliyi təhdid edir. Moody’s-in araşdırmasına görə, qarşıdurmanın maliyyə və iqtisadi kanallarla region ölkələrinə ötürülməsi üç əsas istiqamətdə baş verir:
1. Birbaşa geosiyasi və təhlükəsizlik risklərinin artması – münaqişədə iştirak edən ölkələrdə iqtisadi və infrastruktur zərəri, ardıcıl hücumlar riski.
2. Ticarət və enerji axınlarının pozulması – xüsusilə Hörmüz boğazı ətrafındakı gərginliyin artması nəticəsində GCC (Körfəz Əməkdaşlıq Şurası) ölkələrinin neft və LNG ixracı, həmçinin İsrailin qaz ixracı təsirlənə bilər.
3. Makroiqtisadi və maliyyə şəraitinin pisləşməsi – investor etimadının zəifləməsi, maliyyə şərtlərinin sərtləşməsi və hava məkanının bağlanması kimi amillərlə.
Moody’s qeyd edir ki, İranın əsas neft ixrac infrastrukturu hələlik hədəf alınmayıb. Bu səbəbdən, Tehranın Hörmüz boğazını bağlama ehtimalı az görünür. Çünki bu, İranın öz neft ixracına da zərbə vurar və ABŞ-ın birbaşa münaqişəyə cəlb olunmasına səbəb ola bilər.
Aleksandr Perjessy əlavə edib ki, hazırkı mərhələdə Moody’s Yaxın Şərqdə qiymətləndirdiyi ölkələrin suveren reytinqlərində dəyişiklik etmək üçün vəziyyəti yaxından izləməkdə davam edir.
Moody’s hesab edir ki, nə GCC ölkələri, nə də digər regional aktorlar qəsdən bu münaqişəyə cəlb olunmaq istəmir. Çünki onların əsas diqqəti iqtisadi diversifikasiya, daxili islahatlar və sabitlik üzərində cəmlənib. ABŞ-ın da birbaşa müdaxiləsi ehtimalı aşağı qiymətləndirilir. İstisna hal Hörmüz boğazının bağlanması və ya regiondakı Amerika hərbi bazalarının hücuma məruz qalması ola bilər.
.jpg "\"ABŞ İrandakı rejimin onlara tabe olmasını istəyir” - Qüdrət Həsənquliyev")
