- 17 İyul 2025
Nyukasl Universitetinin alimləri çərşənbə günü bildiriblər ki, Böyük Britaniyada səkkiz uşaq yeni üç nəfərlik “in vitro” (IVF) mayalanma texnikası sayəsində ağır genetik xəstəliklərdən xilas olub.
AZƏRTAC “Reuters” agentliyinə istinadla xəbər verir ki, ABŞ-da qadağan edilən texnika ananın döllənmiş yumurtasının içindən parçaları və atanın spermasının nüvəsini anonim donor tərəfindən təmin edilən sağlam yumurtaya köçürür. Prosedur sağalmaz və potensial ölümcül xəstəliklərə səbəb ola biləcək ananın mitoxondriyasından (hüceyrələrin enerji fabriklərindən) mutasiyaya uğramış genlərin köçürülməsinin qarşısını alır.
Mitoxondrial DNT-dəki mutasiyalar xüsusən də beyin, qaraciyər, ürək, əzələlər və böyrəklər kimi yüksək enerji tələb edən bir çox daxili orqana təsir göstərə bilər.
Səkkiz uşaqdan biri hazırda 2 yaşında, ikisi 1-2 yaş arasında, beşi isə körpədir. Alimlərin “New England Journal of Medicine” jurnalında verdiyi məlumata görə, qan testlərində mitoxondrial gen mutasiyalarının olmaması və ya aşağı səviyyədə olması ilə doğulan körpələrini hamısı sağlam olub. Onların normal inkişafda irəliləyiş əldə etdiyi bildirilir.
Tədqiqatda iştirak etməyən Universitetin reproduktiv tibb mütəxəssisi Endi Qrinksford bildirib ki, nəticələr təkcə elmi-texniki çətinliklərlə bağlı deyil, həm də etik sorğu, ictimaiyyət və xəstələrlə əlaqə, qanunların hazırlanması və icrası, ana və körpələrin monitorinqi, onlara qayğı göstərilməsi sisteminin yaradılması üzrə “onilliklər ərzində aparılan işin yekunudur”.
Alimin sözlərinə görə, tədqiqatçıların “məlumat xəzinəsi” yeni araşdırma yollarının başlanğıc nöqtəsi ola bilər.
Çox vaxt IVF müayinəsi prosedurları zamanı həkimlər implantasiya üçün uyğun olan çox az mitoxondrial gen mutasiyalarına malik bəzi aşağı riskli yumurtaları müəyyən edə bilirlər. Ancaq bəzən yumurtalar bütün mitoxondrial DNT-si mutasiyaları daşıyır. Belə hallarda, yeni texnikadan istifadə edərək, İngiltərə həkimləri əvvəlcə ananın yumurtasını atanın sperması ilə dölləyir, sonra döllənmiş yumurtanın nüvələrini və körpənin inkişafı, sağ qalması və çoxalması üçün hər iki valideyndən DNT təlimatlarını daşıyan nəticə əldə edirlər.
.jpg "QHT Agentıiyinin dəstəklədiyi layihə AXC TV-nin efirində")
